PITANJE:
Narodni poslanik Marinko Dragišić, Klub poslanika Ujedinjena Srpska, postavio je između dvije sjednice 1. februara 2022. godine
POSLANIČKO PITANJE
MINISTARSTVU ZDRAVLJA I SOCIJALNE ZAŠTITE
Poslaničko pitanje postavljam u ime organizacija koje se bave zaštitom prava lica sa invaliditetom.
Zašto lica sa invaliditetom (slijepa lica, paraplegija, kvadriplegija, distrofija) sa 70 - 100% invaliditeta ne mogu ostvariti ovo pravo, samo zato što je oboljenje ili oštećenje nastalo poslije osamnaeste godine života, zar im nisu iste potrebe? Da li se planira izmjena zakona i ispravka te nepravilnosti? Za tu populaciju. Molim odgovor u pisanoj formi.
ODGOVOR:
Broj: 11/05-012-42/22
Datum: 09.02.2022. godine
NARODNA SKUPŠTINA
REPUBLIKE SRPSKE
PREDMET: Odgovor na poslaničko pitanje, dostavlja se.
Veza vaš broj: 04.2-011-18/22 od 03.02.2022. godine
Narodni poslanik Marinko Dragušić, Klub poslanika Ujedinjena Srpska, postavio je između dvije sjednice, dana 01.02.2022. godine, sljedeće poslaničko pitanje:
Zašto lica sa invaliditetom (slijepa lica, paraplegije, kvadriplegija, distrofija) sa 70-100 % invaliditeta ne mogu ostvariti ovo pravo, samo zato što je oboljenje ili oštećenje nastalo poslije osmanaeste godine života. Koja je razlika između lica koje je oslijepilo sa 17 ili 19 godina života, zar im nisu iste potrebe. Da li se planira izmjena zakona i ispravka te nepravilnosti za tu populaciju? Molim odgovor u pisanoj formi.
U skladu sa članom 80. Poslovnika Vlade Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 123/18), kao i članom 245. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 66/20), dajemo sljedeći:
O D G O V O R
Imajući u vidu da u sistemu socijalne zaštite podrška licima sa invaliditetom je regulisana kroz ostvarivanje različitih prava i usluga kroz mješoviti sistem socijalne zaštite, pitanje narodnog poslanika nije postavljeno precizno, odnosno na koje pravo u socijalnoj zaštite se odnosi navedena konstatacija, te vas obavještavamo o sljedećem:
Strategijom unapređenja društvenog položaja lica sa invaliditetom u Republici Srpskoj 2017–2026 kao jedan od ciljeva u oblasti socijalne zaštite predviđeno je i „obezbjeđivanje minimalne socijalne sigurnosti lica sa invaliditetom po jednakim kriterijumima bez obzira na uzroke nastanka invalidnosti“; a navedena aktivnost je unapređenje prava lica sa invaliditetom kroz uvođenje lične invalidnine i korak u prevenciji smještaja lica sa invaliditetom u ustanove socijalne zaštite, te podršku porodicama lica sa invaliditetom.
Izmjenama i dopunama Zakona o socijalnoj zaštiti u 2019. godini kao novo pravo iz socijalne zaštite propisano je pravo na ličnu invalidninu, te su propisani uslovi za ostvarivanje prava i novčani iznos lične invalidnine.
U skladu sa Zakonom o socijalnoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj: 37/12, 90/16, 94/19 i 42/20) pravo na ličnu invalidninu ostvaruju lica:
a) koja su zavisna od pomoći i njege drugog lica prilikom zadovoljavanja osnovnih životnih potreba i kojima je oštećenje/oboljenje nastalo u razvojnom periodu, a imaju utvrđenu visinu tjelesnog oštećenja od 70% do 100%,
b) sa oštećenjem sluha, kojima je oštećenje/oboljenje nastalo u razvojnom periodu, a imaju utvrđenu visinu tjelesnog oštećenja od najmanje 70%,
v) sa oštećenjem urogenitalnog sistema, koja se nalaze u terminalnoj fazi zatajenja oba bubrega i koja imaju potrebu za hroničnom hemodijalizom i peritonealnom dijalizom, a imaju utvrđenu visinu tjelesnog oštećenja od 100%,
g) oboljela od rijetke bolesti, kojima je oštećenje, odnosno oboljenje nastalo u razvojnom periodu, a imaju utvrđenu visinu tjelesnog oštećenje od najmanje 70%.
Osnovni uslovi za ostvarivanje prava na ličnu invalidninu propisani su s ciljem da navedeno pravo ostvare lica koja se nalaze u najtežem socioekonomskom položaju, a to su lica koja su zavisna od pomoći i njege drugog lica prilikom zadovoljavanja osnovnih životnih potreba i kojima je oštećenje/oboljenje nastalo u razvojnom periodu, a imaju tjelesno oštećenje od 70% do 100%. Izuzetak koji se odnosi na funkcionalnu zavisnost i stepen tjelesnog oštećenja učinjen prema licima sa oštećenjem sluha opravdava se činjenicom da gluha lica koja imaju tjelesno oštećenje najmanje 70%, prema propisanim kriterijumima ne ispunjavaju uslove za ostvarivanje prava na dodatak za pomoć i njegu drugog lica, kao ni prava na novčanu pomoć, a zbog navedenog oštećenja uglavnom nemaju priliku da se zaposle i da radom obezbijede sredstva za sopstveno izdržavanje. Izuzetak u vezi sa životnom dobi u kojoj je oštećenje/oboljenje nastalo i funkcionalnom zavisnosti učinjen prema licima koja imaju potrebu za hemodijalizom opravdava se činjenicom da navedena lica prema propisanim kriterijumima ne ispunjavaju uslove za ostvarivanje prava na dodatak za pomoć i njegu drugog lica (osim ako imaju i druge komplikacije), odnosno ne smatraju se zavisnim od pomoći i njege drugog lica prilikom zadovoljavanja osnovnih životnih potreba, ali im je neophodan aparat za dijalizu za obavljanje jedne od fizioloških potreba.
Pravo na ličnu invalidninu ne mogu ostvariti vojni invalidi i civilne žrtve rata jer navedena lica već ostvaruju lična primanja (invalidninu) po osnovu invaliditeta stečenog u ratu. Takođe, pravo na ličnu invalidninu ne mogu ostvariti lica koja su na teret budžetskih sredstava smještena u ustanovu ili hraniteljsku porodicu, budući da je tim licima već obezbijeđen smještaj, ishrana, odjeća, obuća i njega i pomoć.
Imajući u vidu navedeno lica koja se navode u pitanju ostvaruju različita prava u sistemu socijalne zaštite koji je izuzetno kompleksan i gdje se na osnovu detaljnih analiza stanja utvrđuje najcjelishodniji oblik zaštite korisnika i bolje ciljanje socijalne zaštite.
S poštovanjem,
M I N I S T A R
Alen Šeranić, dr med.