Narodni poslanik Nenad Stevandić Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite

PITANJE:

Narodni poslanik Nenad Stevandić, Klub poslanika SDS-SRS RS postavio je na Trećoj sjednici održanoj 15. aprila 2015. godine

POSLANIČKO PITANJE

MINISTRU ZDRAVLJA I SOCIJALNE ZAŠTITE

Želio bih da znam da li će se poštovati Budžet Repbulike Srpske i odluka u njemu da se nađu sredstva od 150 hiljada maraka za testiranje srednjoškolske omladine na opojne droge, za koje sam razumio, i vaša lična poruka od premijerke, da je prihvaćenA, a kasnije su se pojavile ogromne nedoumice oko toga. Pa me interesuje, hoće li Ministarstvo zdravlja i Vlada Republike Srspke, poštovatu tu odluku u Budžetu, kao najvećem pravnom aktu koji se usvaja u jednoj godini?

ODGOVOR:

REPUBLIKA SRPSKA

VLADA

GENERALNI SEKRETARIJAT

PREDMET:  Odgovor na poslaničko pitanje

Narodni poslanik Nenad Stevandić je na 3. sjednici Narodne skupštine Republike Srpske, održanoj 15., 16., 17., i 21.04.2015. godine postavio slijedeće poslaničko pitanje:

„Želio bih da znam da li će se poštovati Budžet Republike Srpske i odluka u njemu da se nađu sredstva od 150 hiljada maraka za testiranje srednjoškolske omladine na opojne droge, za koje sam razumio, i vaša lična poruka od premijerke, da je prihvaćena, a kasnije su se pojavile ogromne nedoumice oko toga. Pa me interesuje, hoće li Ministarstvo zdravlja i Vlada Republike Srpske, poštovati tu odluku u Budžetu, kao najvećem pravnom  aktu koji se usvaja u jednoj godini.“

U skladu sa članom 82 Poslovnika Vlade Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 10/09) kao i članom 264. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 31/11) dajemo sledeći

ODGOVOR

U budžetu Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske odobrena je stavka broj 415 200, pod nazivom „Tekući grant za realizaciju nacionalne strategije borbe protiv narkomanije“, a planirana finansijska sredstva budžetom za 2015.godinu iznose 160.000 KM („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 119/14).    

             Obrazloženje:

Početkom 2008. godine Narodna skupština Republike Srpske je usvojila Strategiju nadzora nad opojnim drogama i suzbijanja zloupotrebe opojnih droga u Republici Srpskoj za period od 2008. do 2012. godine[1] (u daljem tekstu Strategija) i obavezala je Vladu Republike Srpske da osnuje Komisiju za suzbijanje zloupotrebe opojnih droga Republike Srpske (u daljem tekstu Komisija), kao i da učestvuje u obezbjeđenju potrebnih kadrovskih, materijalnih i finansijskih preduslova za realizaciju ciljeva Strategije. Komisija je imenovana je Rješenjem Vlade Republike Srpske[2] i broji 13 članova - predstavnika ministarstava, tužilaštva, inspekcije, odbora Narodne skupštine i nevladinih organizacija.[3]

Zadaci Komisije su: da izradi i dostavi Vladi na usvajanje Akcioni plan za realizaciju Strategije; da pokrene istraživanja i praćenje stanja u Republici Srpskoj u pogledu zloupotreba opojnih droga; da razmatra mjere, aktivnosti i postignute rezultate u realizaciji Programa za suzbijanje zloupotreba opojnih droga koje pripremaju i sprovode javne institucije i nevladine organizacije; da koordiniše aktivnosti i uspostavljanje saradnje sa nadležnim institucijama Bosne i Hercegovine i međunarodnim organizacijama na polju prevencije zloupotrebe opojnih droga; da vrši monitoring i evaluaciju realizacije ciljeva Strategije i predlaže nove akcije i mjere.

Vlada Republike Srpske je imenovala novi saziv Komisije sa mandatom od četiri godine[4] . Postupajući po zaključku Komisija je izradila nacrt Strategije nadzora nad opojnim drogama i suzbijanju zloupotrebe opojnih droga u Republici Srpskoj za period od 2015. do 2020. godine, koji je u fazi prikupljanja mišljenja nadležnih institucija.

 U skladu sa Akcionim planom za realizaciju Strategije Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite u vremenskom periodu 01.01.2014. – 31.12.2014. godine provodilo je i sljedeće aktivnosti:

1. Kontinuirano je rađeno na polju suzbijanja potražnje opojnih droga sa najvažnijim akcentom na prevenciju bolesti zavisnosti i liječenje zavisnika;
2. U Republici Srpskoj zdravstvene usluge iz mentalnog zdravlja pružaju se u  26 Centara za mentalno zdravlje, u kojima se, pored ostalog, organizuju i savjetovališta za bolesti zavisnosti, vrši se obuka za psihijatre, psihologe, timove porodične medicine, volontere, kao i vanbolničko liječenje zavisnika od opojnih droga, prikupljaju epidemiološki podaci o liječenim zavisnicima;
3. Odjeljenje za bolesti zavisnosti na Psihijatrijskoj Klinici Banja Luka radi detoksikaciju i liječenje zavisnika, takođe usluge iz supstitucione terapije pružaju se u tri metadonska centra u Banja Luci, Doboju i Derventi;
4. Urađen četvrti izvještaj od strane Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske o liječenim zavisnicima u Republici Srpskoj a koji se odnosi na  2014. godinu.
5. Ministarstvo je učestvovalo u planiranju, organizovanju i provođenju kampanja koje su se odvijale povodom međunarodnog dana borbe protiv zloupotrebe i kriumčarenja droga (26.06.2014.) i povodom međunarodnog mjeseca borbe protiv bolesti zavisnosti (15.11-15.12.2014.godine);
6. Ministarstvo je u saradnji sa Komisiom za suzbijanje zloupotreba opojnih droga Republike Srpske realizovalo dijelove sadržaja projekta “Škole bez opojnih droga“, koji je se ogledao u pisanju, promociji i distribuciji priručnika za roditelje koji je podjeljen školama u Republici Srpskoj;
7. Aktivno učešće ministarstva u radu 3. Simpozijuma „Multisektorski odgovor na bolesti zavisnosti“.
8. Ministarstvo je kontinuirano radilo u saradnji sa drugim ministarstvima, vladinim institucijama i nevladinim organizacijama na provođenju mjera i aktivnosti iz Akcionog plana za realizaciju Strategije u borbi protiv zloupotrebe opojnih droga;
9. Ministarstvo je sarađivalo sa Komisijom za borbu protiv zloupotrebe opojnih droga BiH.
10. Ministarstvo je u niz članaka predstavljalo javnozdravstveni značaj problema zavisnosti o opojnim drogama i mjerama koje se poduzimaju u pravcu smanjenja zloupotreba opojnih droga (dnevne novine, medici.com).

Projekat “Škole bez opojnih droga“ Komisija je pokrenula 2013. godine i prva komponenta se odnosila na pilot istraživanje prisustva opojnih droga u školama u Republici Srpskoj. Obzirom da fokus u preventivnom radu predstavljaju mladi, tokom 2013. godine testiranje prisustva opojnih droga u školskim objektima( učenici 9 razreda i 1. razreda srednje škole), primjenom brzih testova, kojim se uzimaju uzorci sa površina (klupa, stolica, slavina, kvaki i sl.). Praktični cilj istraživanja se ogledao u utvrđivanju objektivnog stanja u pogledu zastupljenosti opojnih droga u školskim sredinama a sve s ciljem dobijanja cijelovite slike o raširenosti fenomena zloupotrebe opojnih droga među učeničkom populacijom u Republici Srpskoj. Ovim istraživanjem pažnja je usmjerena na školske objekte a ne na učenike kao pojedince.

Istraživanjem je obuhvaćeno 12 škola u 7 gradova/opština Republike Srpske (5 osnovnih i 7 srednjih škola).  Tom prilikom je ukupno primjenjeno 443 testova od kojih je jedan test bio pozitivan na marihuanu (0,2%).

Istraživanja  upotrebe duvana, alkohola i droga među učenicima prvih i drugih razreda srednjih škola, koja su provedena tokom 2008. i 2011. godine  (ESPAD- European School Survey Project on  Alcohol and Other Drugs), su pokazali da je u Republici Srpskoj zabilježen najniži nivo upotrebe opojnih supstanci u poređenju sa ostalim evropskim zemljama, članicama ESPAD istraživačke mreže. Prema rezultatima ESPAD istraživanja iz 2011. godine,  kanabis je u životu probalo  4,5% učenika, dok je inhalante bar jednom u životu probalo 5,3% učenika, a sredstva za smirenje 4,2% učenika, veći procenat djevojčica nego dječaka.[5] Poredeći navedene rezultate sa podacima 35 evropskih zemalja, članica navedenog istraživačkog projekta, Republika Srpska ima najniži nivo upotrebe opojnih supstanci, zajedno sa Norveškom  i ostalim zemljama na području jugo-istočne i sjeverne Evrope kod kojih se prevalenca upotrebe opojnih supstanci među adolescentima prvih razreda srednje škole kreće u rasponu od 5% do 9% (Crna Gora, Moldavija, Srbija,  Albanija, Švedska).[6]

Podaci dobijeni testiranjem školskih površina na prisustvo opojnih supstanci su potvrdili rezultate prethodno pomenutog istraživanja anketnog tipa. Jedan pozitivan test na marihuanu potvrđuje prethodna istraživanja koja govore u prilog niske zastupljenosti droga među školskom populacijom i u školskom okruženju. Navedeni podaci treba da služe u cilju daljeg unapređenja programa primarne prevencije i konstantnog rada sa mladima u cilju stalnog smanjenja nivoa zloupotrebe opojnih droga.

U sklopu provođenja daljih preventivnih aktivnosti, izrađen je priručnik namjenjen za roditelje učenika osnovnih škola a istim se obrađuje prevencija zloupotrebe opojnih droga, kroz osnaživanje uloge roditelja u ranom otkrivanju zloupotrebe opojnih droga. Priručnik je, prvenstveno, namjenjen roditeljima učenika VI i VII razreda osnovne škole, ali i nastavnicima, kao i široj populaciji. Ovaj priručnik daje osnovne smjernice i uputstva o tome šta je zavisnost i zašto je važno pričati o tome; koji su to ''rizični i zaštitini faktori'' o štetnosti upotrebe droga na zdravlje djeteta; kako prepoznati da li dijete koristi drogu; kome treba da se obrate roditelji u slučaju pojave prvih znakova eksperimentisanja, ali i kod problema zavisnosti i šta u tom slučaju treba roditelji da urade; vrste i karakteristike opojnih droga. Poseban akcenat je stavljen na komunikaciju između roditelja i djeteta, odnosno dati su osnovni modeli vođenja dijaloga sa djetetom u slučajevima sumnje ili potvrđene informacije da dijete koristi neku od opojnih supstanci. Takođe, u nastavni plan i program biologije za 6. i 7. razred osnovne škole, kao nastavna jedinica, uvedena su teme „Droga i njene posljedice“ i „Bolesti zavisnosti“ kao nastavak  sistemskog djelovanja na preventivnom planu.

Plan za 2015. godinu:

Program testiranja prisustva opojnih droga u školskim prostorima primjenjivati u svim školama u Republici Srpskoj i to po sledećoj metodologiji: kroz parnerstvo Ministarstva unutrašnjih poslova , Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite, Ministarstva prosvete i kulture, zdravstvenih ustanova, škola i NVO uspostaviti multidisciplinarne timove po regionalnom rasporedu koji u svojoj strukturi ima MUP RS te kontinuirano raditi brze zestove prisustva droga u školama po metodologiji koja je provjerena u pilot projektu 2013. godine.

Za ove aktivnosti su obezbjeđena sredstva na budžetskoj stavci broj  415 200, pod nazivom „Tekući grant za realizaciju nacionalne strategije borbe protiv narkomanije“, Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske.

S poštovanjem,

                                                                                                MINISTAR

                                                                                       Dragan Bogdanić, dr med.