PITANJE:
Narodni poslanik Pero Đurić, Klub poslanika SDS, postavio je na Sedmoj redovnoj sjednici, 12. decembra 2023. godine
POSLANIČKO PITANJE
MINISTARSTVU RADA I BORAČKO-INVALIDSKE ZAŠTITE
Kada će borcima Vojske Republike Srpske kojima nije uvezan radni staž u firmama koje su u stečaju, a i u državnim firmama i javnim ustanovama biti uvezan radni staž? Kada će steći pravo na penzije tamo gdje imaju prekid od dvije do tri godine neuplaćenog radnog staža i ne mogu da ostvare pravo na penziju u punom iznosu i u nekom iznosu, tamo ako neko ima dvanaest godina i to pa ne može da ispuni uslove za penziju, kada će to biti završeno?
ODGOVOR:
Broj: 16-04/4-011-28-1/23
Datum: 25.12.2023. godine
NARODNA SKUPŠTINA
REPUBLIKE SRPSKE
Predmet: Odgovor na poslaničko pitanje
Narodni poslanik Pero Đurić, Klub poslanika SDS, postavio je na Sedmoj redovnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske, održanoj 12. decembra 2023. godine, sljedeće poslaničko pitanje:
„Kada će borcima Vojske Republike Srpske kojima nije uvezan radni staž u firmama koje su u stečaju, a i u državnim firmama i javnim ustanovama biti uvezan radni staž?
Kada će steći pravo na penziju tamo gdje imaju prekid od dvije do tri godine neuplaćenog radnog staža i ne mogu da ostvare pravo na penziju u punom iznosu i u nekom iznosu, tamo ako neko ima dvanaest godina i to pa ne može da ispuni uslove za penziju, kada će to biti riješeno?“
U skladu sa članom 80. Poslovnika o radu Vlade Republike Srpske ( „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 123/18), a u vezi sa čl. 244. i 245. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 66/20), dajemo sljedeći
O D G O V O R
Članom 156. stav 1. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 134/11, 82/13, 96/13 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 103/15, 111/21, 15/22, 132/22 i 43/23 – Odluka Ustavnog suda Republike Srpske), je propisano da je uplatilac doprinosa obavezan da uplati doprinose za sve obveznike doprinosa, u skladu sa posebnim zakonom. Stavom 2. propisano je da, izuzetno od stava 1. ovog člana, poslodavac koji nije uplatio doprinose u skladu sa stavom 1. ovog člana može uplatiti doprinos za radnika za određeni period unazad, ako radnik sa tom uplatom navršava staž osiguranja za ispunjavanje uslova za ostvarivanje prava na penziju. Stavom 3. propisano je da uplatu doprinosa iz stava 2. ovog člana rješenjem odobrava Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske, a može je izvršiti pravni sljedbenik poslodavca ili sam radnik.
Dakle, Zakon je dao mogućnost svim poslodavcima koji ne izmiruju svoje obaveze da izvrše uplatu samo za radnike koji tom uplatom stiču uslove za ostvarivanje prava. Svi poslodavci koriste ovu mogućnost bez obzira da li se radi o privatnom ili državnom sektoru.
U cilju rješavanja socijalnih problema uzrokovanih privatizacijom preduzeća, Narodna skupština Republike Srpske je 2003. godine usvojila Osnove programa socijalnog zbrinjavanja radnika koji će procesom privatizacije, stečaja i likvidacije preduzeća ostati bez zaposlenja u Republici Srpskoj („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 68/03).
Nakon donošenja Osnova programa socijalnog zbrinjavanja radnika koji će procesom privatizacije, stečaja i likvidacije preduzeća ostati bez zaposlenja u Republici Srpskoj (u daljem tekstu: Program), Vlada Republike Srpske je donijela Odluku o kriterijima i dodatnim procedurama za odlučivanje po zahtjevima za socijalno zbrinjavanje radnika („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 60/04 i 16/06), radi lakšeg i jednostavnijeg provođenja istog. Takođe, Narodna skupština Republike Srpske je donijela Odluku o produženju primjene Programa („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 38/06).
Mjere iz ovog programa odnose se na: radnike koji će ostati bez posla u procesu privatizacije, stečaja i likvidacije preduzeća, radnike u privatizovanim preduzećima koji ovo pravo nisu ostvarili do privatizacije preduzeća, a novi poslodavac nije ugovorom preuzeo tu obavezu, Fond za penzijsko i ivalidsko osiguranje Republike Srpske, JU Zavod za zapošljavanje Republike Srpske, Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite, Vladu Republike Srpske, Narodnu skupštinu Republike Srpske i preduzeća u kojima su zaposleni radnici.
Korisnici sredstava za realizaciju mjera iz ovog programa su Fond za penzijsko i ivalidsko osiguranje Republike Srpske i JU Zavod za zapošljavanje Republike Srpske. Interes za korišćenje sredstava, pored prethodno navedenih korisnika, mogu imati i neki od subjekata na koje se odnose mjere ovog programa, kao što su radnici, poslodavci ili udruženja radnika.
Zahtjevi za korišćenje sredstava se podnose Komisiji za realizaciju Programa socijalnog zbrinjavanja radnika koju imenuje ministar rada i boračko-invalidske zaštite. Zahtjev mogu podnijeti korisnici sredstava ili neki od zainteresovanih subjekata na koje se odnose mjere iz ovog programa.
U periodu od 2004. godine do 31.12.2022. godine, ukupno uplaćena sredstva za realizaciju Programa socijalnog zbrinjavanja radnika iznose 207.905.553,94 KM. Tim sredstvima je izvršeno zbrinjavanje 70.252 radnika iz 509 preduzeća, od kojeg broja je putem Javnog poziva omogućeno ostvarivanje prava na starosnu penziju za 7.963 radnika iz preduzeća koja su u procesu privatizacije, stečaja i likvidacije.
Iz rješenja sadržanih u Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju i Osnovama programa socijalnog zbrinjavanja radnika koji će procesom privatizacije, stečaja i likvidacije preduzeća ostati bez zaposlenja u Republici Srpskoj, vidljivo je da je zakonodavac preduzeo sve mjere kako osiguranici ne bi bili oštećeni i kako bi mogli ispuniti uslove i ostvariti prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.
Takođe, u okviru zaštite socijalne sigurnosti nezaposlenih, odredbom člana 37. Zakona o posredovanju u zapošljavanju i pravima za vrijeme nezaposlenosti („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 30/10, 102/12, 94/19 i 112/23) propisano je da pored prava iz člana 36. stav 1. ovog zakona, nezaposlenom licu iz člana 4. ovog zakona pripada pravo na penzijsko i invalidsko osiguranje u trajanju do tri godine, računajući od dana podnošenja zahtjeva, ukoliko će sa tim stažom osiguranja i vremenom provedenim u osiguranju steći uslove za starosnu penziju koji se odnose na minimum staža osiguranja.
Važno je istaći da Vlada Republike Srpske u cilju unapređenja materijalnog položaja boraca sa navršenih 65 godina života, a koji ne ispunjavaju uslove za starosnu penziju po pitanju minimuma staža osiguranja, svake godine donosi odluku kojom se borcima isplaćuje mjesečno novčano primanje. Ovo novčano primanje ostvaruju borci sa navršenih 65 godina života i koji imaju ukupno 15 godina i više staža osiguranja i posebnog staža u dvostrukom trajanju.
Dakle, iz svega naprijed navedenog vidi se da je zakonodavac na više načina zaštitio radnike, a takođe i borce, te im omogućio da ostvare pravo na penziju ili drugo novčano primanje.
M I N I S T A R
Danijel Egić