PITANJE:
Narodni poslanik Radislav Dončić, samostalni poslanik, zatražio je na Četvrtoj redovnoj sjednici, 18. jula 2023. godine
OBAVJEŠTENJE
OD INVESTICIONO-RAZVOJNE BANKE REPUBLIKE SRPSKE
- Da li je istina da je u mandatu otkad ste Vi v. d. direktora IRBRS ponovo uspostavljeno odobravanje zajmova, onih bez finansijskog posrednika, samo što se sada taj proizvod IRBRS zove „pozjamica“?
- Da li su pozajmice normativno uređene i gdje mogu da se pročitaju pravila na osnovu kojih se odobravaju pozajmice?
- Zašto pozajmice nisu javno dostupne svim potencijalnim korisnicima, već samo privilegovanim korisnicima?
Nakon što postavim dalja pitanja, na koja ste po Poslovniku Narodne skupštine Republike Srpske dužni da odgovorite, podsjećam Vas da je obaveza da se svaki vid pozajmljivanja sredstava IRBRS objavi na zvaničnom portalu IRBRS, u Planu rada za tekuću godinu, kao i u Izvještaju o radu koji se dostavlja Narodnoj skupštini Republike Srpske, što nije slučaj sa pomenutim pozajmicama.
Ukoliko je IRBRS odobravala pozajmice, iako one nisu normativno uređene, te iako nisu navedene na veb-sajtu IRBRS u okviru palete ponuđenih svih kreditnih linija koje su dostupne njihovim potencijalnim korisnicima, dužni ste da mi odgovorite na sljedeća pitanja:
- Kome su odobrene do sada pozajmice?
- Na osnovu kojih pravila?
- Iznos pozajmica, rok otplate i kamatna stopa.
- Zašto se ne odobravaju na transparentan način (nema ih na zvaničnom portalu IRBRS, u Planu rada za tekuću godinu, kao ni u Izvještaju o radu koji se dostavlja Narodnoj skupštini Republike Srpske)?
OBRAZLOŽENJE
Kao direktna posljedica odobravanja pozajmica IRBRS je dovedena u situaciju da ne raspolaže potrebnim sredstvima za sprovođenje svoje osnovne politike odobravanja kredita pravnim i fizičkim licima, pa oni čekaju mjesecima na odobravanje njihovih zahtjeva.
Time je IRBRS u svakom pogledu izgubila primarnu funkciju zbog koje je i osnovana.
Tako se IRBRS do kraja potvrdi kao finansijska institucija koja odobrava svoja sredstva samo privilegovanim, a ne svim pravnim i fizičkim licima u Republici Srpskoj.
ODGOVOR:
|
Br.: 14-4-2/23
Banja Luka, 25.9.2023.
PREDMET: Odgovor na poslaničko pitanje
Poštovani,
Vezano za poslaničko pitanje koje je uputio narodni poslanik Radislav Dončić, a koje je postavljeno u skladu sa članom 246. stav 1. Poslovnika Narodne Skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 66/20), želimo da Vas informišemo o sljedećem:
Institut pozajmica regulisan je Zakonom o privrednim društvima i njegovo korištenje je uobičajeno u poslovnoj praksi mnogih privrednih društava u Republici Srpskoj i šire.
Pozajmice su generalno odobravane i prije imenovanja sadašnjeg v.d direktora Investiciono-razvojene banke Republike Srpske g Dražena Vrhovca, tako da se ni u jednom slučaju ne radi o novom, u poslovnoj praksi neuobičajenom finansijskom instrumentu. Dakle, riječ je o kratkoročnoj interventnoj mjeri Vlade Republike Srpske koja se provodi putem IRBRS i to samo u slučajevima postojanja potrebe za sprečavanjem nastanka i razvoja značajnijih tržišnih disbalansa te očuvanja stabilnosti privređivanja u ukupnom privrednom ambijentu Republike Srpske, čemu smo nedavno svjedočili sa pojavom globalne pandemije. Investiciono-razvojna banka Republike Srpske je prva pokazala da je u službi privrede pa je na teret svojih sredstava donijela niz mjera koje su uključivale snižavanje kamatnih stopa, moratorijum na plaćanje obaveza, dodatni grejs period. Rezultat ove vrste pomoći je najveći broj zaposlenih u Republici Srpskoj do sada.
Kao jedan od primjera odobravanja pozajmica izdvajamo pozajmice prema društvima „SAVA SEMBERIJA“ d.o.o. Bijeljina i „VITAMINKA“ a.d. Banjaluka čijim se odobrenjem direktno uticalo na smanjenje negativnih efekata pandemije virusa korona, ne samo na poslovanje društava korisnika pozajmica, već i na stotine pojedinačnih poljoprivrednih kooperanata čije poslovanje i poslovna egzistencija direktno zavisi od saradnje sa navedenim društvima.
Pozajmice su davane isključivo u skladu sa odlukama Vlade Republike Srpske, odnosno Skupštine IRBRS, prema internim procedurama, Politikom obezbjeđenja plasmana i drugim relevantnim aktima Banke. U vezi realizacije navedenih odluka redovno je informisana Vlada Republike Srpske.
Slijedeći svoje interne procedure i politike, IRBRS je djelovala u pravcu zaštite imovinskih interesa i finansijskih potraživanja, istovremeno omogućavajući dostizanje razvojnih potreba i prioriteta Republike Srpske.
Rok otplate odobrenih pozajmica je 12 mjeseci, uz kamatne uslove koji odražavaju kreditni bonitet korisnika, kvalitet ponuđenih instrumenata obezbjeđenja i opšta kretanja na finansijskom tržištu Republike Srpske. Molimo Vas da imate u vidu da se radi o finansijskim plasmanima za koje je karakterističan visok koeficijent obrta s obzirom na njihovu kratkoročnu prirodu. Radi se tek o manjem dijelu finansijskog portfelja IRBRS koji je, u 2022. godini, u ukupnim realizovanim plasmanima učestvovao sa tek nešto više od 4%.
U cilju postizanja veće fleksibilnosti i prilagodljivosti prema potrebama i preferencijama domaće privrede i stanovništa, planiranje kreditnih plasmana IRBRS vrši se prema "kategorijama korisnika" – kreditni plasmani pravnim licima i kreditni plasmani fizičkim licima, ne i prema pojedinačnim finansijskim proizvodima koje Banka nudi. U skladu sa takvom strukturom prati se i realizacija plana, putem periodičnih izvještaja i godišnjeg Izvještaja o poslovanju IRBRS i fondova. Svi realizovani plasmani prikazani su putem izvještajnih dokumenata IRBRS, u sklopu kategorije korisnika i namjene za koju su oni odobravani.
Napominjemo da IRBRS nije profitno orijentisana finansijska institucija, iako već godinama posluje pozitivno, već je primarna misija IRBRS razvoj Republike Srpske, privrednih društava u Republici Srpskoj, te najpovoljniji kreditni aranžmani na tržištu prema fizičkim licima.
S poštovanjem,
V.d. direktora:
Dr Dražen Vrhovac