Zaključci Odbora za zaštitu životne sredine o odlaganju nuklearnog otpada na Trgovskoj gori

Odbor za zaštitu životne sredine Narodne skupštine Republike Srpske jednoglasno je usvojio Zaključke sa  tematske sjednice o pitanju odlaganja radioaktivnog i nuklearnog otpada na Trgovskoj gori 

ZAKLjUČCI

1.       Odbor za zaštitu životne sredine Narodne skupštine Republike Srpske smatra da je namjera Republike Hrvatske da na teritoriji Trgovske gore, opština Dvor, na granici sa Republikom Srpskom, odnosno BiH izgradi odlagalište radioaktivnog otpada i istrošenog nuklearnog goriva, apsolutno neprihvatljiva i nedopustiva, te i da dosadašnje aktivnosti  institucija Republike Srpske i BiH nisu zaustavile aktivnosti Republike Hrvatske u namjeri da odlaže radioaktivni i nuklearni otpad na pomenutoj  lokaciji.

2.       Odbor smatra da je namjera Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i istrošeni nuklearni otpad na granici sa Republikom Srpskom, odnosno BiH uz rijeku Unu prvorazredno životno, egzistencijalno, ekološko, zdravstveno, političko, ekonomsko i bezbjedonosno pitanje i da ga tako i treba posmatrati. Namjera i aktivnosti Republike Hrvatske u suprotnosti su sa  Konvencijom o procjeni okolinskih uticaja u prekograničnom kontekstu (ESPOO), Arhuskom konvencijom i drugim međunarodnim konvencijama o zaštiti životne sredine, a što se eksplicitno navodi u zaključcima Strategije Pravnog tima o zaštiti pravnog interesa BiH u vezi sa planiranim skladištem radioaktivnog otpada i istrošenog nuklearnog otpada na lokaciji Trgovska gora.

3.       Odbor traži od nadležnih institucija Republike Srpske i BiH, odnosno predsjednika Republike Srpske, Narodne skupštine Republike Srpske, Vlade Republike Srpske i resornih ministarstava, Savjeta ministara BiH, Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, Doma naroda Parlamentarne skupštine BiH, Vlade Federacije BiH, a posebno Predsjedništva BiH da intenziviraju i koordiniraju aktivnosti u cilju sprečavanja Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i istrošeni nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora. Ovo podrazumijeva preduzimanje svih raspoloživih političkih, pravnih i diplomatskih aktivnosti u skladu sa odredbama međunarodnog prava koje idu u prilog Republici Srpskoj i BiH da ospore aktivnosti Republike Hrvatske po ovom pitanju.

4.       Odbor smatra da Predsjedništvo BiH, u čijoj je isključivoj nadležnosti spoljna politika BiH, treba što prije razmatrati Informaciju o dosadašnjim aktivnostima nadležnih institucija u BiH, te zauzeti jasne stavove o ovom pitanju i naložiti donošenje niza konkretnih sistemskih mjera političke, pravne i diplomatske prirode, koje će obezbijediti politički dogovor ili pravne radnje koje će onemogućiti Republiku Hrvatsku da odlaže radioaktivni i istrošeni nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora, a o čemu će obavijestiti Republiku Hrvatsku, relevantne međunarodne organizacije, Evropsku komisiju i Evropski parlament.

5.       Odbor poziva Predstavnički dom Parlamentarne skupštine BiH i Dom naroda Parlamentarne skupštine BiH, Zeleni klub (grupa poslanika iz parlamenata BiH), da usvoje u parlamentu BiH novu rezoluciju o protivljenju namjerama Republike Hrvatske i da o njenom sadržaju putem svojih rukovodstava i predstavnika upoznaju najviše predstavnike zemalja Evropske unije, Evropske komisije , Evropskog parlamenta, Međunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA) i druga međunarodna tijela i agencije nadležne za ovu oblast.

6.       Odbor podržava rad Pravnog i Ekspertskog tima i drugih stručnih tijela i organizacija,  te traži da se osiguraju neophodna sredstva u budžetima Republike Srpske, Federacije BiH kao i budžetu BiH, za njihov dalji rad i aktivnosti predviđene zaključcima iz Strategije pravne zaštite za brzo i efikasno djelovanje u skladu sa usvojenim akcionim planovima izvršnih organa na svim nivoima vlasti.

7.       Odbor smatra da je važno dodatno angažovanje nevladinih organizacija koje se bave pitanjima zaštite životne sredine, stručne i akademske zajednice, gradova i opština u slivu rijeke Une u kreiranju i vođenju informativne kampanje, a posebno u javnim medijima, kao i svih drugih oblika izražavanja nezadovoljstva i neslaganja sa namjerom Republike Hrvatske po ovom pitanju. 

8.       Odbor traži od Vlade Republike Srpske da pripremi informaciju o aktivnostima nadležnih institucija Republike Srpske i BiH, u cilju sprečavanja Republike Hrvatske da odlaže radioaktivni i istrošeni nuklearni otpad na lokaciji Trgovska gora i predloži novu rezoluciju Narodnoj skupštini Republike Srpske o protivljenju izgradnji odlagališta na lokaciji Trgovska gora, opština Dvor, Republika Hrvatska i uputi u skupštinsku proceduru na raspravu, jer je posljednji put Narodna skupština Republike Srpske o ovom pitanju raspravljala 23. decembra 2015. godine. 

9.       Odbor za zaštitu životne sredine dostavlja Informaciju sa tematske sjednice predsjedniku Narodne skupštine Republike Srpske i svim učesnicima tematske sjednice. Odbor za zaštitu životne sredine predlaže predsjedniku Narodne skupštine Republike Srpske da zbog značaja ove teme, zaključke Odbora dostavi: predsjedniku Republike Srpske, Vladi Republike Srpske, Predsjedništvu BiH, Predstavničkom dom Parlamentarne skupštine BiH, Domu naroda Parlamentarne skupštine BiH, Savjetu ministara BiH i Vladi Federacije BiH.