PITANJE:
Narodni poslanik Petko Rankić, Klub poslanika SP, postavio je na Drugoj sjednici 14. marta 2023. godine
POSLANIČKO PITANJE
MINISTARSTVU POLJOPRIVREDE, ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE
Kakvi su planovi Ministarstva kada je u pitanju otkup jagodičnog voća u RS ove godine? Poznato je da su otkupljivači jagodičastog voća u RS prošlu godinu završili sa gubicima koji su iznosili više od 4 KM po kilogramu voća, jer je cijena prema proizvođačima isplaćena po 8,5 KM za kilogram, a prodato je po 2,2 evra po kilogramu. Da li će Ministarstvo obezbijediti sredstva da se ti gubici barem djelimično pokriju jer, u suprotnom, proizvođači jagodičastog voća u RS ove godine neće imati kome prodavati proizvode.
ODGOVOR:
Broj: 12.03.3-011-84/23
Datum:
NARODNA SKUPŠTINA
REPUBLIKE SRPSKE
PREDMET: Odgovor na poslaničko pitanje
Narodni poslanik Petko Rankić, Klub poslanika/ Poslanička grupa SP, na 2. redovnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske održanoj 14, 15. i 16. marta 2023. godine, postavio je sljedeće poslaničko pitanje:
„Kakvi su planovi Ministarstva kada je u pitanju otkup jagodičnog voća u RS ove godine? Poznato je da su otkupljivači jagodičastog voća u RS prošlu godinu završili sa gubicima koji su iznosili više od 4 KM po kilogramu voća, jer je cijena prema proizvođačima isplaćena 8,5 KM za kilogram, a prodato je po 2,2 evra po kilogramu. Da li će Ministarstvo obezbijediti sredstva da se ti gubici barem djelimično pokriju jer, u suprotnom, proizvođači jagodičastog voća u RS ove godine neće imati kome prodavati proizvode?“
U skladu sa članom 80. Poslovnika o radu Vlade Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 123/18), kao i čl. 244 i 245. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 66/20), dajemo sljedeći
ODGOVOR
Tokom 2022. godine Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske na osnovu Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela i Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za kapitalne investicije u poljoprivrednoj proizvodnji, realizovalo je sljedeće podsticajne mjere kao podršku tekućoj proizvodnji:
- premija za proizvedeno i prodato voće i povrće, 0,10 KM po kilogramu malina,
- regres za dizel gorivo, za potrebe izvođenja proljetnih i jesenjih radova u poljoprivredi, u visini 0,50 KM/litru,
- podsticajna sredstva za kapitalne investicije u poljoprivrednoj proizvodnji u iznosu od 30% od vrijednosti investicije (podizanje višegodišnjih zasada, postavljanje protivgradnih mreža, investicije u sortiranje, pakovanje i preradu poljoprivrednih proizvoda na gazdinstvu, tehnološka oprema za prerađivačku industriju, investicije u nabavku opreme za navodnjavanje, investicije u poljoprivrednu mehanizaciju),
- podrška sufinansiranju premije osiguranja primarne poljoprivredne proizvodnje, u iznosu do 50% iznosa osiguranja i
- finansiranje analize kontrole plodnosti poljoprivrednog zemljišta.
Važno je napomenuti da je u prethodnoj godini, samo po osnovu premije za proizvedenu i prodatu malinu, isplaćen iznos od 194.645,93 KM, odnosno 1.964.358,47 KM po osnovu premije za proizvedeno i prodato voće.
Takođe, na osnovu Informacije o stanju poljoprivredne proizvodnje, plasmanu proizvoda i cijenama repromaterijala u 2022. godini, koju je usvojila Vlada Republike Srpske, iz Kompenzacionog fonda Republike Srpske isplaćeno je dodatnih 1.000.000,00 KM za voćarsku proizvodnju, odnosno za proizvođače maline 88.527,67 KM.
Dakle, u 2022. godini, po osnovu premije za proizvedeno i prodato voće, ukupno je isplaćeno 2.930.396,56 KM. Uzimajući u obzir izdvajanja na osnovu drugih mjera podrške realizovanih od strane Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske, ukupna izdavajanja u prethodnoj godini, za podršku voćarskoj proizvodnji iznose oko 6.000.000,00 KM. Napominjemo da je u prethodne 4 godine, kad je voćarska proizvodnja u pitanju, izdvojeno oko 20.000.000,00 KM.
Kada je u pitanju tekuća godina, za premiju za proizvedeno i prodato voće, obezbijeđeno je 4.200.000,00 KM i 1.000.000,00 KM za podršku podizanju novih zasada. Kroz kapitalne investicije, obezbijeđena su sredstva za protivgradne mreže i boks palete u iznosu od 500.000,00 KM, za izgradnju sistema za navodnjavanje u iznosu od 2.000.000,00 KM, a u investicije u skladištenje i preradu poljoprivrednih proizvoda u iznosu od 8.300.000,00 KM.
Iz navedenog se jasno vidi veliko zalaganje ovog ministarstva kad je u pitanju podrška voćarskoj proizvodnji.
Pitanje otkupa i plasmana jagodičastog voća i isplaćena cijena prema proizvođačima od strane otkupljivača, želimo istaknuti sljedeće:
Zakonom o regulisanju cijena u Republici Srpskoj, propisano je da privredna društva, druga pravna lica i preduzetnici /privredni subjekti/ formiraju cijene proizvoda i usluga slobodno prema uslovima tržišta. Takođe, Zakon o trgovini, zabranjuje ograničenje slobode obavljanja trgovine.
Uzimajući u obzir sve navedeno, prostor za djelovanje Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske, je veoma ograničen.
Napominjemo da su problemi u malinarstvu prisutni u cijelom regionu. Značajan pad potražnje u inostranstvu za malinom iz Republike Srbije, do kojeg se došlo zbog manje potražnje za svježom i zamrznutom malinom u supermarketima, kao i zbog pada tražnje industrijske prerade voća širom Evrope. Pad tražnje za zamrznutom malinom je neujednačen i kreće se od 10 procenata u Francuskoj, do čak 40 odsto u Njemačkoj, što su dva najveća tržišta za zamrznutu malinu koja zajedno kupuju skoro polovinu ukupne izvezene količine ovog proizvoda iz Republike Srbije. U čitavoj situaciji je dobro to što se otvaraju neka nova tržišta gdje se primjećuje rast prodaje maline, poput Argentine i Saudijske Arabije. Treba napomenuti da su izvezene količine u ove zemlje još uvek male da bi značajnije uticale na ukupno povećanje izvoza.
Uvažavajući interes naših proizvođača, kao direktno odgovorna institucija za cjelokupnu poljoprivredu na teritoriji Republike Srpske, obratili smo se Predstavništvima Republike Srpske u inostranstvu, u cilju omogućavanja i pronalaska načina za uspostavljanje kontakta sa kupcima i plasmanu uskladištenih količina maline. Takođe, na sastanku sa proizvođačima maline, održanom u Bratuncu 31.01.2023. godine, predočeno je, da u trenutku otkupa maline, nisu imali jasno definisanu cijenu od strane otkupljivača, što ovu problematiku dodatno usložnjava, jer, ukoliko ne dođe do izvoza/plasmana maline, podrška otkupljivačima za malinu koja se nalazi u hladnjačama, ne rješava problem prošlogodišnjeg roda, odnosno, potencijalno dovodi u problem ovogodišnji rod maline.
U skladu sa svim navedenim, rješavanje pitanja podrške tekućoj proizvodnji i podrška kapitalnim investicijama u poljoprivrednoj proizvodnji, identifikovano je od strane ministarstva kao jedno od ključnih za zaštitu i unapređenje obima primarne poljoprivredne proizvodnje i prerade istih.
M I N I S T A R
Dr Savo Minić